Pamięć o tułaczej drodze zesłańców. Niszczycielska siła chorób zakaźnych i tropikalnych
  • Wydanie: pierwsze
  • Miejsce i rok: Lublin, Norbertinum, 2022
  • Objętość: 129, [1] s. + 8 s. fot. cz.b.
  • Format: 140 x 205 mm
  • Oprawa: twarda szyta
  • ISBN: 978-83-7222-752-2
  • Cena zbytu: 36.00 PLN
  • Status: Książka dostępna

Projekt okładki: Agnieszka Herman

 

Istnieje nieodparta potrzeba utrwalania pamięci o losach i drodze tułaczej obywateli Kresów Wschodnich Polski deportowanych w głąb Rosji Sowieckiej w okresie II wojny światowej.

Dramatu lat 1940-1942, w których setki sowieckich eszałonów towarowych wiozły tysiące stłoczonej ludności Kresów Wschodnich, siłą i przymusem wyrwanych z rodzinnej ziemi – nie sposób zapomnieć. Wiozły ich w bezkresną dal Syberii – w tundry, kołchozy lub pustkowia stepowe, w których czekała katorżnicza praca, głód, nędza, poniżenie i choroby. Wśród wielu szerzących się chorób zakaźnych dominował dur plamisty (wówczas częściej określany jako tyfus plamisty). Był groźną chorobą nabywaną z powodu szerzącej się wszawicy wśród deportowanej, stłoczonej ludności, osiedlanej potem w prymitywnych warunkach, pozbawionej podstawowych środków sanitarnych, wody; ludzi dotkniętych głodem i wyniszczonych.

I nie można pominąć rozpaczliwego przedzierania się chorych zesłańców do wojskowych baz mobilizacji formującego się Wojska Polskiego w Rosji Sowieckiej w celach obronnych przed inwazją niemiecką (rok 1942). Głównym i słusznym jednakże celem sztabu dowództwa Wojska Polskiego było wyprowadzenie z Rosji setek tysięcy chorych, wyniszczonych obywatelipolskich deportowanych z ojczystego kraju.

Losy cywilnej ludności zesłańczej wiązały się ściśle z losami żołnierzy wstępujących do Wojska Polskiego w ZSRR i na zawsze zapisały się w pamięci pokoleń Polaków, którzy przeżyli etapy pobytu w Rosji. Przemieszczenie i dalszy pobyt Wojska Polskiego i ludności cywilnej w południowych republikach ZSRR – to okres narażania zesłańców na endemie i epidemie malarii – choroby tropikalnej występującej także podczas koszmarnej ewakuacji z terenu Rosji Sowieckiej i dalszych etapów drogi wojennej przez tereny Iranu, Iraku, Palestyny i Egiptu – aż do wymarszu do Włoch.

W opracowaniu swoim pragnę – na tle opisu tułaczej drogi zesłańców polskich – zaakcentować także skalę siły niszczycielskiej chorób zakaźnych i tropikalnych, szczególnie dominujących wśród innych chorób: duru plamistego i malarii. W tym celu – zamieszczając współczesną charakterystykę kliniczną tych groźnych chorób wraz z uproszczonym, krótkim zarysem patologii klinicznej, diagnostyki i bezwzględnymi zaleceniami terapeutycznymi w ramach hospitalizacji chorych i opieki sanitarnej – zamierzałam z całą świadomością podkreślić obowiązujące wymogi prawidłowego postępowania medycznego, porównując je ze stopniem zaniedbań i uchybień medycznych, na jakie skazani zostali deportowani zesłańcy (szczególnie dzieci i ludzie starzy, wyniszczeni głodem) w regionach szerzących się chorób.

Wysoka zachorowalność i znaczna śmiertelność notowana wśród rzesz ludności cywilnej i żołnierzy Wojska Polskiego były wyrazem siły niszczycielskiej chorób zakaźnych i tropikalnych. Stały się one sprzymierzeńcem okupacyjnych wojsk sowieckich i niemieckich w okresie II wojny światowej.

Pamięć o losach obywateli Kresów Wschodnich Polski zesłanych do ZSRR to nie tylko opisy wojennej przeszłości, lecz i powroty do śladów, bolesnych miejsc i strat poniesionych na obcej ziemi podczas tułaczej drogi.

 

Wanda Kocięcka, Wprowadzenie

 

Spis treści

 

Wprowadzenie

 

Rozdział I

Deportacje obywateli Kresów Wschodnich Polski w głąb Rosji Sowieckiej i szlaki zsyłek

Obraz deportacji

Miejsca zsyłek i warunki życia

Bazy wojskowe mobilizacji – nadzieja zesłańców

 

Rozdział II

Formowanie Wojska Polskiego w ZSRR – nowy rozdział losów zesłańczych

Etapy organizowania Wojska Polskiego, punkty zborne i stan zdrowia zesłańców

Przemieszczenie bazy wojskowej do republik południowych ZSRR. Choroby zakaźne wśród zesłańców

Ewakuacja zesłańców ze Związku Sowieckiego do Iranu

Stacjonowanie Wojska Polskiego i ludności cywilnej w Iranie

Ostrzeżenia epidemiologiczne przed źródłami zarażenia i transmisją chorób tropikalnych

Cmentarze i groby zesłańców – na straży pamięci

Formowanie 1. Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki w ZSRR (1943 rok) – to oddzielna historia zesłańców

Stacjonowanie 2. Korpusu Wojska Polskiego w Palestynie i Egipcie

Droga do Europy z Polską w sercu

2. Korpus Polski w bitwach o Monte Cassino, Ankonę, Bolonię

Rok 1946. Demobilizacja 2. Korpusu Wojska Polskiego i rozstania...

Rozstania

 

Rozdział III

Powroty do śladów polskich w Kazachstanie. Okres powojenny

Kazachstan i miejsca osobliwych wydarzeń na przełomie XX i XXI wieku

Oziornoje

Pietropawłowsk

Astana wita Jana Pawła II w Kazachstanie

 

Post scriptum

O Autorce

Bibliografia

więcej o książce
zwiń
Polecane

Felietony i eseje o jagiellońskim duchu miasta Lublina

Książka o dojrzewaniu do ojcostwa

Wspomnienia z posługi duszpasterskiej wśród deportowanych do Kazachstanu.

Zbiór opowiadań, których motywem przewodnim jest emigracja i związane z nią dylematy życiowe bohaterów.