Premiera: JÓZEF FRANCISZEK FERT, „W cieniu patriarchatu” (6.02.2025)

6 lutego 2025 roku ukazał się tom szkiców społeczno-kulturalnych prof. Józefa Franciszka Ferta pt. „W cieniu patriarchatu”.

Zawartość książki tworzą trzy szkice społeczno-kulturalne oraz dodatek w postaci eseju Cypriana Norwida „Emancypacja kobiet”. Spoiwem rozważań zawartych w tych tekstach jest refleksja na temat źródeł społecznych podziałów nękających naród zamieszkujący dorzecza Wisły, Bugu i Odry. Profesor Józef Franciszek Fert, wybitny literaturoznawca, edytor, norwidolog, koncentruje swoją myśl tym razem na socjologii kultury polskiej XIX i pierwszej połowy XX wieku. Poczynając od zarania dziejów tego narodu, ukazuje utrwalony w naszej tożsamości rozziew pomiędzy warstwami społecznymi uprzywilejowanych (arystokracja, szlachta) i poddanych (chłopi), zaznaczający się chociażby w kanonicznym przez wieki systemie pańszczyzny, łagodzony w ciągu stuleci, ale żywy nawet jeszcze w pierwszej połowie XX wieku, czego przykładem była postawa kół sanacyjnych wobec postaci i myśli Wincentego Witosa. Patriarchalny układ sił społecznych nakładał się również na sposób postrzegania roli kobiety w kształtowaniu narodowej tożsamości, a o potrzebie wyrównywania różnic stanowych świadczyły już XIX-wieczne refleksje romantycznych i poromantycznych myślicieli i literatów (znamienny przykład przywołał autor w dodatku do swoich rozważań – w postaci rzadko cytowanego tekstu Cypriana Norwida). Rozważania o patriarchalnej strukturze polskiego społeczeństwa okrasił autor wspomnieniami swojej drogi życiowej z progu chłopskiej chaty w świat.