W tomie tym prof. Tadeusz Wyrwa zgromadził artykuły z lat 1999-2000. Dotyczą one dziejowych przemian w czasie od Oświecenia do współczesności. Liczne spośród zamieszczonych w nim opracowań ukazywały się w periodykach emigracyjnych i krajowych. W wielu rozprawach Autor powraca do okresu międzywojennego, omawia także koncepcję naszych dziejopisów i szkół historycznych czy epokę Powstania Listopadowego w nowym ujęciu, nie zabrakło rozdziału o AK oraz relacji Szwedki o Powstaniu Warszawskim. Bogactwo tomu leży w jego różnorodności - czytelnik znajdzie w nim sądy Francuzów o Słowackim, omówienie monografii Paszkowskiego o Strzeleckim czy rozdział o sądach Francuzów o polskiej emigracji.

Spis treści

Słowo wstępne

Część pierwsza

Prekursorzy ideowo-wychowawczych zasad dziejopisarstwa polskiego

Koncepcja krakowskiej szkoły historycznej odmitologizowania dziejów Polski

Pozytywizm warszawskiej szkoły historycznej

Askenazy, jego szkoła i apologia patriotyczno-zbrojnego czynu

Legionowy etos walki o niepodległość Polski

U progu tworzenia państwa polskiego

Odzyskana niepodległość w oczach legionowych pisarzy

W imię moralnego odrodzenia Rzeczypospolitej

Dwa oblicza dwudziestolecia międzywojennego

Historiografia wobec potrzeb wskrzeszonego państwa (dawniej i dziś)

Pokoleniowe przełomy w dziejach Polski ostatnich dziesięcioleci

Między historią, literaturą a legendą

Tacy jesteśmy

Część druga

Profesor Henryk Batowski – nestor historyków polskich

Monografia o Pawle Edmundzie Strzeleckim

Tom XXII londyńskich „Tek Historycznych”

Epoka powstania listopadowego w nowym opracowaniu

Z dziejów polsko-ukraińskich stosunków

Stosunki polsko-fińskie w latach 1939-1941

Wojskwo-społeczne przysposobienie kobiet w dwudziestoleciu Polski niepodległej

Szwedka o Powstaniu Warszawskim

Na tyłach bojowej działalności Armii Krajowej

Wspólna droga Kajetana Morawskiego z Rogerem Raczyńskim. Wspomnienia

Delegatura zagraniczna Zrzeszenia WiN

Przewrotna działalność gen. Tatara

Migawki wspomnień Mieczysława Pruszyńskiego

Francuzi o Juliuszu Słowackim

Rosa Bailly. Poetka francuska sercem i duszą oddana Polsce

Przewodnik po zespołach rękopisów Biblioteki Polskiej w Paryżu

Aleksander Kawałkowski, podziemna POWN we Francji w latach 1941-1944 i idea niepodległości

Wizyta generała de Gaulle'a w Polsce we wrześniu 1967 r.

Francuzi o emigracji polskiej

Z emigracyjno-kombatanckich dziejów we Francji w latach 1945-1960

Podzwonne emigracji i wojennym kombatantom

Aneksy (I-IV)

Indeks nazwisk