Przejmujący fragment tomu wspomnień i listów pióra ks. Stanisława Ryżki „Trzeba zostać”, wydanego w serii „Duchowieństwo polskie w więzieniach, łagrach i na zesłaniu w ZSRR”. Kreśli obraz mrocznego świata obozowego, pełnego absurdalnych mechanizmów, przenikniętego nienawiścią do człowieka i pogardą dla ludzkich wartości, szczególnie dla dobra i prawdy. W tych nieludzkich okolicznościach dostrzegamy sylwetkę ks. Ryżki, której zdecydowanym rysem jest ogromna pokora i zaufanie Bożej Opatrzności. Ten niewielki fragment indywidualnego dramatu zesłańczego jest jednocześnie kroniką dorastania do Chrystusowego kapłaństwa, umacniania się w swoim życiowym powołaniu – po wyjściu z łagru bowiem ks. Ryżko nie powrócił do Polski, ale jako orędownik nowego stylu głoszenia Ewangelii (duszpasterstwa deportowanych) pozostał na Wschodzie, by dodawać ducha słabym i opuszczonym na „nieludzkiej ziemi”.