Mariusz Olbromski

(ur. 1955)

Urodził się w 1955 roku Lubaczowie. Studiował w Katolickim Uniwersytecie Lubelskim i w Uniwersytecie Wrocławskim, ukończył filologię klasyczną i polską. Poeta, prozaik, muzealnik, działacz kultury, redaktor, edytor. Członek warszawskiego oddziału Stowarzyszenia Pisarzy Polskich i Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie. Jest autorem ponad dwudziestu książek, których tematyka obejmuje głównie zagadnienia dotyczące pogranicza polsko-ukraińskiego. Laureat konkursów literackich, m.in. Ogólnopolskiego Konkursu „U Progu Kresów”. Debiutował w latach 80. w „Młodzieży Katolickiej”, wydawanej w Warszawie poza zasięgiem cenzury. W okresie PRL-u związany z opozycją polityczną. W latach 1987-1997 prezes Klubu Inteligencji Katolickiej w Lubaczowie; współorganizator m.in. Tygodni Kultury Chrześcijańskiej o tematyce lwowskiej, kresowej i niepodległościowej. Przewodniczący Komitetu Obywatelskiego NSZZ „Solidarność” Ziemi Lubaczowskiej w czasie wyborów czerwcowych w 1989 roku. Publikował m.in. w: „Akcencie”, „Arce”, „Arcanach”, „Frazie”, „Kontekstach”, „Podglądzie” „Toposie”, „Twórczości”, londyńskim „Pamiętniku Literackim”, paryskim „Re-cogito”, w „Roczniku Lwowskim”, „Kurierze Galicyjskim” i in. Jego twórczość literacka, choć na wskroś współczesna, jest głęboko zakorzeniona w tradycji romantycznej, jak i okresu dwudziestolecia międzywojennego. Tematycznie obejmuje głównie zagadnienia pogranicza polsko-ukraińskiego, ochrony dziedzictwa kulturowego, trudnych relacji historycznych, sięga do podań i ludowych źródeł. Stąd nazywany jest on niekiedy przez krytykę „poetą pamięci kultury”. Pisarz łączy często pogłębioną refleksję na te tematy z konkretną działalnością kulturotwórczą, według bliskiej romantykom zasady spójności słowa i czynu. Poecie bliska jest refleksja metafizyczna i religijna, co znalazło najpełniejsze odzwierciedlenie w książce Dwa skrzydła nadziei, poświęconej głównie wizycie Jana Pawła II w  Lubaczowie i na Ukrainie. Jest orędownikiem budowania porozumienia między środowiskami intelektualnymi polskimi i ukraińskimi, a zarazem ochrony polskiego dziedzictwa na terenie Ukrainy. Na kanwie jego książki Dwa skrzydła nadziei powstało oratorium Polskie Kresy (muzyka: Wincenty z Krakowa [Schmidt]). Jego utwory były emitowane w I i II Programie PR, rozgłośniach lokalnych oraz w Radiu Lwów. Od wielu lat inicjuje i organizuje znaczące wydarzenia w dziedzinie kultury i nauki na pograniczu polsko-ukraińskim. Jest orędownikiem ochrony polskiego dziedzictwa kulturowego na Ukrainie, a zarazem budowania bliskiej współpracy ze środowiskami ukraińskimi, a szczególnie w dziedzinie kultury i nauki. Jest m.in. inicjatorem i współorganizatorem „Dialogu Dwóch Kultur” corocznych spotkań pisarzy, naukowców oraz artystów polskich i ukraińskich w Krzemieńcu na Wołyniu i w wielu miejscowościach w Polsce, których celem jest budowanie porozumienia i współpracy między środowiskami intelektualnymi obu krajów. W 2023 roku odbyła się XXIII edycja tych spotkań, które dokumentuje rocznik pod tą samą nazwą, wydawany obecnie przez Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Jest również inicjatorem i współorganizatorem: Festiwali Kultury Polskiej we Lwowie (cztery edycje), Dni Franciszka Karpińskiego w Kołomyi oraz Iwanofrankiwsku (Stanisławowie), Konkursów Literackich dla Polaków na Ukrainie im. Kazimierza Wierzyńskiego (siedem edycji), Dni Zbigniewa Herberta we Lwowie. Redaktor i publicysta: „Dialogu Dwóch Kultur”, „Gazety Lwowskiej”, „Lwowskich Spotkań”, „Rocznika Lwowskiego”, współpracownik i publicysta  „Nowego Kuriera Galicyjskiego”. Uczestniczył w pracach nad utworzeniem Muzeum Juliusza Słowackiego w Krzemieńcu, Muzeum Aleksandra Fredry w Rudkach oraz Józefa Conrada‐Korzeniowskiego w Berdyczowie, inicjator utworzenia Muzeum Mikołaja Reja w Żurawnie nad Dniestrem. Na jego fascynacje wskazuje też praca zawodowa: kustosz w Muzeum Kresów w Lubaczowie, dyrektor Wydziału Kultury, Sportu i Turystyki w Urzędzie Wojewódzkim w Przemyślu, dyrektor Muzeum Narodowego Ziemi Przemyskiej w Przemyślu (doprowadził do wybudowania nowego gmachu muzeum i utworzenia oddziałów: Muzeum Miasta Przemyśla oraz Muzeum Dzwonów i Fajek), dyrektor Muzeum im. A. i J. Iwaszkiewiczów w Stawisku, doradca Marszałków Sejmu RP i analityk Sejmu RP w dziedzinie kultury i ochrony zabytków.

Fot. Adam Bujak