św. Karol Wojtyła (Jan Paweł II)

(1920-2005)

Urodził się 18 maja 1920 r. w Wadowicach. Po maturze w Wadowicach studiował (1938-1939) filologię polską na Uniwersytecie Jagiellońskim (UJ); był aktorem (Studio 39, Teatr Rapsodyczny); podczas okupacji (1940-1944) pracował fizycznie w kamieniołomach Zakładów Chemicznych Solvay w Krakowie. W latach 1942-1945 uczestniczył w tajnych kompletach Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego, w 1946 r. ukończył teologię i otrzymał święcenia kapłańskie; studia teologiczne kontynuował na Angelicum w Rzymie pod kierunkiem R. Garrigou-Lagrange’a (doktorat „Zagadnienie wiary w dziełach św. Jana od Krzyża” 1948, wydanie polskie 1990). Po powrocie do kraju pracował (1948-1951) jako wikariusz w Niegowici koło Bochni i w Krakowie (duszpasterz akademicki w Krakowie). W 1953 r. habilitował się na Uniwersytecie Jagiellońskim („Ocena możliwości zbudowania etyki chrześcijańskiej przy założeniach systemu Maxa Schelera”, wydany wraz z innymi tekstami 1959). Od 1954 r. prowadził wykłady z teologii moralnej i historii doktryn etycznych na KUL (1956-1978 kierownik katedry etyki tamże).

Uprawiał też twórczość literacką (pod pseudonimem Andrzej Jawień, Stanisław Andrzej Gruda, Piotr Jasień), silnie zintelektualizowaną, poświęconą zagadnieniom religijnym, historycznym, narodowym i etycznym, podejmującą dialog z tradycją polskiej literatury romantycznej (A. Mickiewicz, J. Słowacki, C. Norwid) i neoromantycznej (S. Wyspiański); wiersze, dramaty, utrzymane w poetyce rapsodycznej: „Brat naszego Boga” (2 wersje 1944, 1949, wydane 1979, wystawione 1980, film K. Zanussiego 1997) – poświęcony życiu A. Chmielowskiego (Brata Alberta), „Przed sklepem jubilera” (1960, wystawione 1981, film M. Andersona 1988), „Poezje i dramaty” (1980). W 1958 r. mianowany biskupem pomocniczym archidiecezji krakowskiej, a 30 grudnia 1963 r. – arcybiskupem metropolitą krakowskim. Uczestniczył w pracach Soboru Watykańskiego II (uważany za jednego z autorów konstytucji duszpasterskiej o Kościele w świecie współczesnym „Gaudium et spes”); od 1967 r. kardynał.

16 października 1978 r. wybrany na papieża (jako pierwszy od 455 lat papież spoza Italii), przyjął imię Jan Paweł II na znak pragnienia kontynuacji dziedzictwa 3 bezpośrednich poprzedników (Jana XXIII, Pawła VI i Jana Pawła I). W czasie jego pontyfikatu ogłoszono „Katechizm Kościoła katolickiego” (1992, wydanie polskie 1994), przeprowadzono reformę prawa kanonicznego (nowy kodeks prawa kanonicznego 1983 i kodeks kanonów Kościołów wschodnich) i reorganizację Kurii Rzymskiej, nastąpił proces umiędzynarodowienia kolegium kardynalskiego. Przyspieszenia nabrał dialog ekumeniczny (np. encyklika „Ut unum sint”) i międzyreligijny – papież, po raz pierwszy w dziejach, złożył wizytę w synagodze (1986) i w meczecie (2001); z jego inicjatywy zorganizowano w Asyżu Światowy Dzień Modlitwy o Pokój (1986) – wzięli w nim udział przedstawiciele niemal wszystkich religii świata. Jan Paweł wzmocnił posoborową instytucję Synodu Biskupów (po raz pierwszy odbyły się synody kontynentynetalne – 2-krotnie Synod dla Europy oraz synody: dla Afryki, obu Ameryk, Azji i Australii). Papież wprowadził do kalendarza Kościoła powszechnego kilka nowych uroczystości, m.in. Światowy Dzień Młodzieży i Światowy Dzień Chorego. Był również reformatorem religijnym, zmodyfikował tradycyjną modlitwę różańcową (dodając do niej 5 tajemnic światła), ożywił kult Bożego Miłosierdzia (ustanowienie święta Miłosierdzia).

Zmarł 2 kwietnia 2005 r.

[biogram na podstawie: encyklopedia.pwn.pl]

Fot. KUL